|
شهرستان سرخه:
این شهرستان در استان سمنان در فاصله
180 کیلومتری شرق تهران و در 20 کیلومتری مرکز استان قرار دارد. وسعت آن 9222
کیلومتر مربع است و از شرق به شهرستان سمنان،از شمال شرق به شهرستان مهدیشهر، از
شمال به استان تهران از غرب به شهرستان آرادان و از جنوب به دشت کویر محدود شده
است.شهرستان سرخه دارای یک شهر(شهر سرخه) ، دو دهستان (هفدر و لاسگرد) و 14 روستا
است. این روستاها عبارتند از: مؤمن آباد، افتر، لاسجرد، اروانه، بیابانک، صوفی
آباد، امامزاده عبدا…، عبدا…آباد بالا ، عبدا..آباد پایین ، ایج
، جوین ، شاهزاده محمد زید، اسدآباد و آل درّه.
شهر سرخه:
سرخه ،تنها شهر شهرستان سرخه با
...........نفرجمعیت و مساحتی بالغ بر..........کیلومتر مربع در شرق شهرستان سرخه
واقع است.جاده قدیم تهران مشهد از مرکز شهر واتوبان اصلی تهران مشهد از شمال این
شهرمیگذرد.
پیشینه ی تاریخی شهر: قدیمی ترین اثر مکتوب که در آن
نامی از سرخه به چشم می خورد،کتاب«اعلاق النفیسه»به قلم«ابن رسته» است که در آن از
شهر«سُرّه» در کنار شهر سمنان نام برده شده است. تاریخ تألیف این کتاب قرن سوم
هجری است.
گویش ها: گویش رایج در شهرسرخه؛ سرخه ای،
ودر روستاهای اطراف به گویشهای افتری، مؤمن آبادی، لاسجردی ، بیابانکی و...است.
سوغات و صنایع دستی: خربزه، انار، انجیر، بادام، گردو،
سیب، گلابی، لبنیات، نان محلی، شیرمال،قالی گلیم،حوله و جاجیم و…در شهرستان میباشد. .
صنعت :
وجود شهرک صنعتی سرخه و ناحیه صنعتی لاسجرد
و دو شهرک صنعتی تخصصی گچ در عبدا… آباد و افتر بیانگر سهم قابل توجه این شهرستان در صنایع و معادن
است. شهرستان سرخه و به ویژه روستای مؤمن آباد ، بیش از نیمی از گچ مورد نیاز کشور
را تأمین می کند.کارخانه کربنات سدیم نیز از بزرگترین کارخانه های شهر سرخه است.
زائرسراها:زائرسراهای امام رضا(ع) سرخه و
لاسجردنیز، که در مسیر جاده ی تهران- مشهد واقع بوده ،سالانه افتخار میزبانی از
صدها هزار زائر و مسافر را دارند.
اماکن دیدنی:
1)مسجد چهل ستون: چهل ستون یکی از
شبستان های الحاقی به مسجد جامع سرخه بوده است و مسجد جامع از بناهای قرن اول هجری
است که در طول زمان چندین مرتبه تغییراتی در آن به وجود آمده است. از خصوصیات بارز
مسجد چهل ستون ستون های ظریف هشت ضلعی آجری و طاق های جناقی تند می باشد. از
40ستون این بنا 32 ستون باقی مانده است. این اثر به شماره 2325 در فهرست آثار ملی
به ثبت رسیده است.
2)خانه
تاریخی حاج حشمت اللشکر: بر اساس گفته های معمّرین و فرم
معمـــاری بنا ، این بنـای عظــیم تاریخی متعلق به دوره قاجار است. مالک اصلی این
بنا حاج حشمت خان پیوندی (حاکم وقت منطقه) بوده است. این مجموعه تاریخی شامل چهار
منزل مسکونی، دارالحکومه، باغ، حمام، مدرسه و … بوده است، که اکنون تنها دو خانه ی
آن باقی مانده است. بادگیر های دو قلو بر فراز این بنا، با تزئیناتی ناب، از
نمادهای شهر سرخه هستند. این بنا در فهرست آثار ملی به شماره 29743 ثبت شده است.
3)مقبره ی شیخ علاء الدوله: احمد بن محمد بیابانکی را از لحاظ مقام دینی به لقب رکن الدین و به
مناسبت خدمات وی در دستگاه دیوانی به علاء الدوله ملقب ساخته اند. بنای این
آرامگاه و خانقاه این عارف مشهور، بازمانده ی معماری قرن های هفتم و هشتم هجری در
روستای صوفی آباد است. این اثر نیز جزو آثار ملی این شهرستان محسوب می شود.
4)آب انبارها:
از میان چندین آب انبار این شهرستان،
تعدادی آب انبار در سرخه ، لاسجرد و بیابانک باقی مانده اند. مخزن اصلی این آب
انبارها گنبد عظیم مخروطی است و بر اساس معماری زیبای خاص مناطق کویری، پیرامون آن
تا رأس گنبد پله های مدوری احداث گردیده است. بر بالای گنبد نیز بادگیر کوچکی نصب
شده است. این بناها نیز در فهرست آثار ملی ثبت شده اند.
5)کاروانسرای شاه عباسی لاسجرد:
این کاروانسرای عظیم که در حاشیه ی
جاده تهران- مشهد و در 12 کیلومتری غرب سرخه در مجاورت روستای لاسجرد قرار دارد،
متعلق به دوره صفویه است و در مسیر جاده ابریشم قرار گرفته است. این اثر با شماره
649 در آثار ملی به ثبت رسیده است.
6)چشمه آبگرم: این چشمه که در
شمال شرق شهرستان سرخه قرار دارد، شامل استخر های متعددی است که هر کدام دارای
خواص درمانی مختلفی هستند. سالانه هزاران نفر با مسافرت به این چشمه، از این موهبت
بهره می گیرند.
7)روستاهای اروانه، امامزاده عبدالله، ایج ، جوین، شاهزاده محمد
زید ، آل درّه ، بیابانک و افتر:
این روستاها از مناطق خوش آب و هوا و
بکر طبیعی این شهرستان می باشند که مناظر چشم نواز آن هر بیننده ای را مسحور می
کند. روستای جوین با خانه های پلکانی و روستای بیابانک با مجموعه ای از قنات، آب
انبار، قلعه، امامزاده و … شما را به دیدن بخشی از تاریخ و جغرافیای شکوهمند این دیار فرا می
خوانند.
دشت خُنار:
این منطقه ی حفاظت شده با وسعت بیش
از 36 هزار هکتار در شمال شهرستان سرخه و در دامنه های البرز، به «سرزمین باریجه» معروف
است. علاوه بر گیاه باریجه، زرشک، اُرس، آویشن و کتیرا دیگر گونه های گیاهی این
منطقه ی ییلاقی می باشند. گونه های جانوری آن پلنگ، روباه، گربه ی وحشی، کل و بز،
قوچ و میش و… هستند.
مَغار افتر:
یکی دیگر از جاذبه های کم نظیر طبیعی
این شهرستان، مغارِ روستای خوش آب و هوای افتر می باشد. این یخچال طبیعی که با طول
302 متر و عرض 12 متر یکی از منحصر به فرد ترین غارها در کشور است ، محل نگهداری
لبنیات تولید شده توسط روستائیان نیز می باشد. افتر به سرزمین گل های زنبق مشهور
است.
دیگر آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی :
مسجد امام
هادی(ع)- محله کلان سرخه / مسجد امام حسین(ع)-محله بیرون دژ سرخه / حمام بیرون دژ
سرخه / مسجد جامع سرخه / مسجد امام صادق(ع) سرخه / آسیاب چهارم (حاج وردی) شمال
سرخه / یخچال سرخه(حاج اسدالله عزیزی / مسجد روستای بیابانک / بقعه امامزاده سید
علی اکبر و سید رضا(ع) روستای لاسجرد / کاروانسرای لاسجرد / تپه تاریخی لاسجرد /
آرامگاه شاهزاده محمد بن زید، امامزادگان عبدا…، اسماعیل و مصیب(ع) دهستان لاسگرد /
بقعه امامزادگان قاسم، طاهر و علی(ع) در روستای افتر / محراب سلجوقی روستای جوین /
امامزاده چهارتن روستای ایج / آرامگاه امامزاده علی بن جعفر(ع) بیابانک / بقعه پیر
غریب سرخه / بقعه شاه مردان عبدا… آباد / قلعه های تاریخی جهان آباد، بیابانک و لاسجرد / چشمه معدنی
آب تلخ دهستان لاسگرد / چشمه های معدنی شورآب، چالدان، هواخورسو، نمک درّه / دشت
اَشنی ، اِسپی تپه و مرگ چمن / کویر جنوب سرخه / یخچال های طبیعی، قنات ها ، آسیاب
ها و… .
|